قهوه موریس – قهوه اسپرسو پرآوازهترین نام در میان قهوهها و صنعت قهوه به شمار میرود. نوشیدنی که از ایتالیا سر برآورد و صنعت قهوه را دگرگون کرد. بسیاری اسپرسو را خالصترین فرم نوشیدنی قهوه میدانند و این نوشیدنی همواره پیوندی ناگسستنی با فرهنگ قهوه نوشی در ایتالیا که خاستگاه آن است، دارد.
فهرست محتوا
Toggleدستگاه اسپرسو؛ شروع تحولی بزرگ
نخستین دستگاه اسپرسو در سال ۱۹۰۱ و همراه با تحولات صنعتی قرن بیستم، ساخته شد، دستگاهی که میتوان گفت هیچ شباهتی به اسپرسوسازهای امروزی نداشت.
آماده کردن قهوهای سریع و در دسترس، ایده ساخت نخستین دستگاه اسپرسو بود و این واژه در زبان ایتالیایی هم به «عصارهگیری تحتفشار» اشاره دارد و هم «آمادهسازی سریع» را به ذهن متبادر میکند.
مخترعی اهل میلان لوییجی بتزرا (Luigi Bezzera) نسخهای آزمایشی از دستگاه اسپرسوسازش را در سال ۱۹۰۱ ثبت کرد که پورتافیلتری حاوی پودر فشردهی قهوه به آن متصل میشد و میتوانست فوری برای مشتری قهوه دم کند.
سال ۱۹۰۵ دزیدریو پاوونی (Desiderio Pavoni) حق اختراع اسپرسوساز بتزرا را خرید و دستگاه را آمادهی تولید انبوه کرد، دستگاهی که ایدهآل (Ideale) نام گرفت و اولین اسپرسوسازی بود که به بازار عرضه شد.
«ایدهآل» با دستگاه اسپرسوساز امروز تفاوتهای بنیادی داشت و از آب ۱۴۰ درجه سانتیگراد با ۱.۵ بار فشار برای تهیه قهوه استفاده میکرد. در دستگاههای امروز فشار حدود ۹ بار است. شاتهای قهوهای که با ایدهآل تهیه میشد چندان شباهتی به قهوهی اسپرسوی امروزی نداشت و طعم آنها بیشتر نزدیک به قهوهی دمشده با فیلتر بود تا اسپرسو.
فرهنگ قهوه نوشی در ایتالیا
با همهگیر شدن دستگاههای اسپرسوساز کلمهی اسپرسو بهتدریج وارد فرهنگ و زبان قهوهنوشی ایتالیا شد و در سال ۱۹۲۰ آلفردو پانزینی (Alfredo Panzini) کلمهی اسپرسو را به فرهنگ لغاتش اضافه کرد و در توضیح آن نوشت: «قهوهی اسپرسو، قهوهای دستگاهی که برای تهیه آن از فشار آب گرم استفادهشده و این روزها فراگیر است.»
پانزینی در توصیفش از قهوهخانهها و کافههای ایتالیای قرن نوزدهم آنها را «آرام و دلنشین» توصیف میکند. در نسخه ۱۹۳۵ لغتنامه، پانزینی مینویسد که کافهها به «بارهایی برای کارگران تبدیل شدهاند». فراگیری اسپرسو کارگران را به خود فرامیخواند تا با یک شات قوی انرژیشان را احیا کنند.
سال ۱۹۳۸ کلمهی باریستا برای اولین بار ثبت شد. پیشتر از کلمهی بارمن استفاده میشده ولی با گسترش سلطهی موسولینی و فاشیستها در ایتالیا جنبشی فرهنگی با احیای فرهنگ قهوه نوشی در ایتالیا به راه افتاد که سعی داشت کلمات بیگانه را با کلمات ایتالیایی جایگزین کند. در نگاه این جنبش کلمهی «بارمن» زیادی آمریکایی بود و با باریستا جایگزین شد. میتوان گفت این تغییر نام پیوند میان اسپرسو و فرهنگ ایتالیا را عمق بخشید.