حتی اگر قهوه در پاناما از اوایل قرن 20 رشد کرده باشد، در 20 سال گذشته فقط به‌عنوان کشوری که قهوه باکیفیت تولید می‌کند شهرت پیدا کرده است.
امروزه، عمدتاً به لطف موفقیت قهوه گیشا، پاناما به دلیل تولید قهوه باکیفیت بالا که موردتوجه رسترها، خریداران و باریستاهای رقابت‌های بین‌المللی قهوه در سراسر جهان است، شناخته شده است.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد قهوه پاناما و چگونگی تبدیل شدن پاناما به یک تولیدکننده قهوه خاص، ادامه مطلب را بخوانید.
مناطق تولید قهوه در پاناما
پاناما به‌عنوان یک کشور استوایی واقع در امتداد «کمربند قهوه» از آب‌وهوای مطلوبی برای کشت گیاهان قهوه برخوردار است.
طبق آمار USDA، بیش از 80٪ قهوه‌های تولید شده در پاناما عربیکا است، درحالی‌که 20٪ باقیمانده روبوستا است.
روبوستا عمدتاً در مناطق کم ارتفاع، ازجمله کوکل، پاناما اوسته، کلون، وراگواس، هررا، لوس سانتوس، بوکاس دل تورو، پاناما استه و داریین کشت می‌شود.
بااین‌وجود، ارتفاعات کوهستانی استان Chiriquí شرایط مناسبی را برای گیاه عربیکا فراهم می‌کند.
شاید مشهورترین آن، شهر کوهستانی Boquete به دلیل کیفیت بالای عربیکای آن شهرت دارد، بخشی از آن به خاطر ارتفاع بین 1000 تا 2800 مترمربع است.
قهوه‌ای که در Chiriquí کشت می‌شود عمدتاً صادر می‌شود، درحالی‌که گیاه روبوستا که در مناطق دشت پاناما کشت می‌شود، عمدتاً برای مصارف محلی کشت می‌شود.
این کشور سالانه حدود 20 میلیون کیلوگرم قهوه مصرف می‌کند که سرانه آن تقریباً 5 کیلوگرم است.
این میزان در بیشتر کشورهای تولیدکننده که مصرف آن‌ها اغلب بین یک تا سه کیلوگرم سرانه است، نسبتاً زیاد است.
استان CHIRIQUÍ
ارتفاعات کوهستانی استان چیریکی ارتفاعی ایدئال برای رشد گیاهان عربیکا را فراهم می‌کند.
سه منطقه اصلی پرورش قهوه در Chiriquí عبارت‌اند از Boquete، Tierras Altas و Renacimiento.
این استان همچنین در امتداد قوس آتشفشانی آمریکای مرکزی (CAVA) واقع‌شده است که شامل Volcán Barú است و دارای بالاترین نقطه در کشور دارای ارتفاع 3 هزار و 474 متر از سطح دریا است.
Volcán Barú یک آتشفشان چینه‌ای فعال است که آخرین بار در قرن شانزدهم فوران کرد.
این فوران که گمان می‌رود حدود 450 سال پیش اتفاق افتاده باشد، خاک منطقه اطراف را با تفرا پر کرده است.
درنتیجه، امروزه، خاک در مناطق اطراف آتشفشان غنی از مواد مغذی و حاصلخیز است و آن را برای رشد قهوه ایدئال می‌کند.
منطقه چیریکی نیز از شرایط آب و هوایی منحصربه‌فرد این کشور بهره‌مند است.
پاناما بیش از 100 «اقلیم کوچک» را در خود جای داده است، به این معنی که هوا اغلب از منطقه‌ای به منطقه دیگر متفاوت است.
کدام گونه‌های قهوه در پاناما پرورش می‌یابند؟
شرایط منحصربه‌فرد پاناما به تولیدکنندگان این امکان را می‌دهد تا انواع مختلفی با کیفیت بالا، ازجمله کاتویی، کاتورا، Maragogype، Pacamara و Mundo Novo و بسیاری دیگر را پرورش دهند.
بااین‌حال، امروز، پاناما بیش از هر چیز بیشتر با یک نوع مرتبط است: قهوه گیشا.
علیرغم اینکه قهوه پانامایی با گیشا مرتبط است،
این نوع از اتیوپی ناشی می‌شود و از دهه 1960 تنها در پاناما رشد می‌کند. گیشا دارای یک پروفیل فنجانی با شیرینی خوب و اسیدیته روشن است و اغلب دارای رایحه‌ای میوه‌ای و گل است.
Francisco Serracín مالک Don Pachi است. خانواده وی تقریباً 150 سال در پاناما قهوه تولید کرده‌اند.
او می‌گوید که پدر او، به نام Francisco Serracín (اما معروف به “Don Pachi”) بود که در وهله اول انواع گیشا را به پاناما معرفی کرد.
دون پاچی بنیانگذار چیزی به نام برنامه ویژه در وزارت توسعه کشاورزی پاناما بود.
دون پاچی همچنین مدتی را در مرکز تحقیقات و تحقیقات آموزش کشاورزی گرمسیری (CATIE) در کاستاریکا گذراند و در آنجا بذر گیاهان مختلف گیاه گیشا را دریافت کرد که بعداً به پاناما آورد.
وی سپس بذرها را بین سایر تولیدکنندگان توزیع کرد.
انجمن تخصصی قهوه پاناما
اگرچه گونه گیشا در دهه 1960 وارد پاناما شد، اما تنها در سال 1997 بود که انجمن تخصصی قهوه پاناما (SCAP) ایجاد شد.
اعضای مؤسس SCAP تصمیم گرفتند تا قهوه را در مزارع خود بجای بازده بالا، با تمرکز مجدد بر کیفیت، کاشت کنند.
این تولیدکنندگان همچنین یاد گرفتند که قهوه را فنجان کنند و به‌نوبه خود در مورد واریته هایی که می‌کارند انتخاب و تمرکز بیشتری داشته باشند.
در سال 1998، یک سال پس از تأسیس SCAP، رقابت بهترین‌های پاناما (BOP) متولد شد.
در سال 2001، BOP اولین حراج آنلاین بین‌المللی خود را برگزار کرد که در آن خریداران از سراسر جهان برای قهوه‌های پاناما پیشنهاد دادند.
این حراج‌ها باعث مواجهه بیشتر قهوه پانامایی (و بنابراین پاناما به‌عنوان مبدأ) شد.
در آن زمان، دستیابی به قیمت‌های 2 دلار آمریكا برای هر پوند برای تولیدكنندگان یک موفقیت محسوب می‌شد.
رسیدن به یک نقطه چرخش
ویلفورد لاماستوس جونیور تولیدکننده نسل چهارم قهوه می‌گوید که به لطف قهوه گیشا و BOP، صنعت سال‌به‌سال به رشد چشمگیر خود ادامه داده است.
ویلفورد می‌گوید: «در آن زمان، قیمت قهوه به دلیل کیفیت آن و به این دلیل که توانسته بود در مسابقات برنده شود، افزایش داشت.»
درحالی‌که بسیاری از خانواده‌های تولیدکننده قهوه گیشا را از دون پاچی خریداری کردند،
این پرایس و دانیل پترسون از Hacienda La Esmeralda بودند که برای نخستین بار آن را به قیمت رکوردشکن فروختند.
در BOP 2004، یک گیشا از شرکت Hacienda La Esmerelda با قیمت تاریخی 21 دلار در هر پوند فروخته شد.
ویلفورد توضیح می‌دهد: «بعدازاین بازار به فکر انواع بود.
تأکید بر انواع از همان روز آغاز شد، زمانی که [خریداران] فهمیدند که تنوع منحصربه‌فرد و خاصی وجود دارد.»
رکورد شکنی های قهوه در پاناما
سه سال بعد، در سال 2007، قهوه دیگری از Hacienda La Esmerelda با شکستن رکورد 130 دلار آمریکا عدد سه رقمی را شکست و Hacienda La Esmerelda در ده سال آینده چهار رکورد دیگر در حراج را شکست.
بااین‌حال، بعد از سال 2017، این Lamastus Family Estates بود که دو رکورد بعدی را ثبت کرد.
در سال 2018، یک پوند گیشا آن‌ها به 803 دلار آمریکا فروخته شد و در سال 2019 با قیمت 1029 دلار در هر پوند، سد چهاررقمی را شکست.
از سال 2014، هرسال رکورد قیمت هر پوند شکسته شد.
علیرغم این واقعیت که بیماری همه‌گیر Covid-19 به معنای کاملاً مجازی بودن BOP 2020 بود،
اما همچنان موفق به شکستن رکوردهای جهانی شد.
بااین‌حال، نه Lamastus Family Estates و نه Hacienda La Esmerelda رکورد جدیدی را در BOP 2020 ثبت کردند.
در عوض، این رکورد توسط یک گیشا شسته شده از Finca Sophia بود که رکورد جدید جهانی قهوه فروخته‌شده در یک حراجی را با قیمت خیره‌کننده 1300.50 دلار آمریکا ثبت کرد.
این واقعیت که این رکورد اکنون برای شش سال متوالی شکسته شده است، نشان‌دهنده رشد باورنکردنی قهوه مخصوص پاناما و میزان تأثیرگذاری انواع گیشا است.
فرهنگ قهوه برای مصرف‌کنندگان پانامایی
قبل از سال 2000، مصرف قهوه مخصوص در پاناما به میزان حداقل بود.
بااین‌حال، از زمان افزایش تعداد کافی‌شاپ‌های خاص در سراسر کشور، تغییرات عظیم در بخش تولید منعکس شده است.
آلبرتو برمودز بنیانگذار و رستر در Café Unido در شهر پاناما می‌گوید که کافه یونیدو در سال 2014 باهدف به اشتراک گذاشتن این قهوه‌های انحصاری و باکیفیت پاناما با مصرف‌کنندگان و درنتیجه اتصال آن‌ها با تولیدکنندگان، درهای خود را باز کرد.
آلبرتو می‌گوید که فکر می‌کند تغییر نسلی وسیع‌تری ایجاد شده است.
او می‌گوید که مصرف‌کنندگان جوان‌تر در معرض آزمایش قهوه خود هستند، درحالی‌که نسل‌های قدیمی تصور متفاوتی از «خوب» بودن یک قهوه دارند.
آلبرتو می‌گوید: «این کاملاً متفاوت است … [قهوه مخصوص پاناما] به‌جای طعم‌های تیره قهوه‌های برشته شده سنتی، نت‌های گلدار، میوه‌ای و جالب‌تر ارائه می‌دهد.»
وی اضافه می‌کند که فکر می‌کند اخیراً تعداد علاقمندان خانگی در پاناما افزایش‌یافته است که به گفته وی برای صنعت گسترده‌تر مثبت است.
او می‌گوید: «وقتی قهوه را خود درست می‌کنید، بهتر آن را می‌فهمی و بیشتر از آن قدردانی می‌کنی.»
در زمان نوشتن مقاله، پاناما رکورددار گرانترین پوند قهوه فروخته‌شده در یک حراجی است.
علیرغم واقعیتی که در دنیای قهوه‌های خاص نسبتاً جدید است، این یک انتخاب برای بسیاری از قهرمانان و تولیدکنندگان قهوه است.
با پیشرفت، بزرگترین چالش صنعت قهوه پاناما ادامه نوآوری خواهد بود.
بااین‌حال، نیاز به ادامه مصرف داخلی و هدایت مصرف‌کنندگان قهوه پانامایی برای تبدیل‌شدن به «سفیران» قهوه باکیفیت تولیدشده در کشورشان وجود دارد.